Kader
Jongeren worden in onze samenleving geconfronteerd met tegenstrijdige boodschappen. Enerzijds krijgen ze via verschillende kanalen een impuls om te consumeren, om nieuwe spullen te kopen (kleding, smartphone …) en van diensten gebruik te maken (vliegvakanties …). Anderzijds horen ze ook hoe belangrijk het is om duurzamer om te gaan met de planeet met het oog op klimaat en biodiversiteit en krijgen ze een signaal dat minder of anders consumeren aangewezen is. Bij bepaalde jongeren slaat die boodschap duidelijk aan – zoals bleek uit het succes van de klimaatmarsen – bij andere is dat een stuk minder. Dikwijls zijn ze zich bewust van het belang van duurzaamheid, maar toont zich dit niet, of slechts in beperkte mate, in hun gedrag. De meeste jongeren willen alleszins beter geïnformeerd worden over de oorzaken van de klimaatcrisis, de gevolgen ervan en hoe ze zelf impact kunnen hebben en bijdragen aan oplossingen.
In het verleden organiseerde de FRDO al een aantal activiteiten over deze thematiek. Opnames en presentaties daarvan zijn nog steeds te raadplegen via onze website.
- Tijdens het jaarforum 2016 (28 oktober 2016) Jongeren in de bres voor het klimaat ging de FRDO nader in op communicatie naar jongeren en educatie over klimaat en duurzaamheid.
- Op 10 november 2020 vond een vervolgevenement plaats, met als titel Van wetenschapscommunicatie tot fake news: de coronacrisis als oefening voor de klimaatcrisis. Dit werd georganiseerd in samenwerking met de jongerenvertegenwoordigers van de verschillende stakeholdergroepen van de FRDO.
- Het derde event, Jongeren klimaat en arbeidsmarkt. Welke competenties voor een winnend team? vond plaats op 30 november 2022 en zoomde in op de transitiegerichte arbeidsmarkt en de ontwikkeling van kansen en competenties voor de toekomst.
- Daarnaast heeft de FRDO ook de studie Jongeren, communicatie en klimaat gefinancierd waarvan de resultaten eveneens tijdens het event van 2022. op dit event werd voorgesteld.
De raad is van plan om in de nabije toekomst nog activiteiten te organiseren rond het thema jongeren, klimaat en communicatie.
Met deze inspiratiepagina willen we graag het debat verder voeden. Na de corona- en de energiecrisis is het belang van een rechtvaardige transitie naar een koolstofarme en duurzamere samenleving alleen maar dringender geworden. Er is nood aan een breed maatschappelijk draagvlak bij netwerken, organisaties en burgers, waarbij men elkaar kan versterken. Deze inspiratiepagina wil aan dat proces een bijdrage leveren. Wie zich wil informeren en inzetten voor het klimaat en een duurzame en leefbare toekomst voor de volgende generaties kan hier hopelijk heel wat nuttige informatie vinden.
Adviezen en aanbevelingen van de Jeugdraden
Hierbij enkele interessante adviezen of teksten over klimaat en duurzaamheid van de Vlaamse Jeugdraad en het Forum des Jeunes:
- Advies over klimaatcommunicatie en –educatie. Hoe willen jongeren dat er gecommuniceerd en onderwezen wordt over het klimaat? (29/06/2022, Vlaamse Jeugdraad)
- Advies over bijkomende klimaatmaatregelen in het licht van het Fit-for-55-pakket (03/11/2021, Vlaamse Jeugdraad)
- Advies over duurzaam leven (03/07/2019, Vlaamse Jeugdraad)
- Advies voor het Vlaams Klimaatbeleidsplan (05/09/2018, Vlaamse Jeugdraad)
- Advies over Milieu-educatie. L’Éducation en question : quelle place pour l’environnement (12/12/2022, Forum des jeunes)
- Advies/eindrapport. Donne ta voix pour le climat (27/03/2022 , Forum des Jeunes)
- Advies over klimaatcommunicatie. Quelle communication climatique idéale pour et par les jeunes (12/11/2021, Forum des Jeunes)
- Advies over mediawijsheid, Éducation aux médias (27/04/2020, Forum des Jeunes)
- Advies over de klimaatproblematiek. Les jeunes bougent pour le climat et sont porteurs de changement ! (29-06-2019, Forum des Jeunes)
- Slotwoord met aanbevelingen van de jongeren tijdens de FRDO-conferentie van 10/11/2020
Bevragingen en onderzoek over klimaat en duurzaamheid
- Publieksenquête over klimaatverandering 2021 van de Dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
- Enquête over de kennis en de bewustwording van leerlingen op het einde van het secundair onderwijs over de klimaatontregeling (oktober 2019) door Oproep voor een democratische school. Artikel in de Morgen over deze enquête.
- Enquête 2016 van Pieter Boussemaere, docent VIVES, met aanbevelingen voor het onderwijs.
- EIB (European Investment Bank) Climate Survey 2021-2022: Tackling the climate crisis during the post-pandemic recovery (EN/FR):
Klimaateducatie in het hoger onderwijs, een praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek naar onderwijspraktijken in het hoger onderwijs over klimaateducatie en de noodzakelijke randvoorwaarden die moet leiden tot een onderbouwde inspiratiegids over klimaateducatie in het hoger onderwijs. | De inspiratiegids - Resultaten van de studie “De impact van de klimaattransitie op werkgelegenheid, vaardigheden en opleiding in België” (NL/FR)
Informatie over de klimaat- en duurzaamheidseducatie van verschillende organisaties en overheden
- IPCC – The Intergovernmental Panel on Climate Change | Videomateriaal
- Copernicus Climate Change Service
- NASA – basisprincipes in verband met klimaatverandering uiteengezet (bewijzen, oorzaken, gevolgen, wetenschappelijke consensus…: Overzicht / Voor kinderen
- Europese commissie: Europese Green Deal – Het eerste klimaatneutrale continent worden
- Informatie over jongeren en klimaat van de Europese Commissie
- be, bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (FOD VVVL), De Belgische federale website (van de FOD VVVL) voor betrouwbare informatie over klimaatverandering. Communicatie en educatie | Impact klimaatverandering | Tool My 2050 | Klimaat op school | Video ‘Wat houdt ons tegen?’ (In de vijfdelige reeks ‘Wat houdt ons tegen?’ probeert weervrouw en klimaatexperte Jill Peeters klaarheid te scheppen in het klimaat- en natuurverhaal. Topwetenschappers en beleidsdeskundigen schetsen het grotere plaatje.)
- Het Belgisch Klimaatcentrum
- My Climate Future
- De Club van Rome
- Lesmateriaal bij Leefmilieu Brussel, met diverse thema’s over klimaat en duurzaamheid aan bod komen
- Duurzaam educatiepunt (Departement omgeving Vlaanderen), het expertisecentrum rond duurzaamheidseducatie van de Vlaamse overheid met een zeer ruim aanbod voor alle niveaus van onderwijs.
- Klimaateducatie met impact, kadertekst
- KLIMAX, digitale inspiratietool
- (Video) Future Forward Talk: omgaan met weerstand tegen duurzaamheidseducatie (met Koen Thewissen, Roos Vonk en Kurt Sannen)
- (Video) Lezing George Marshall en Jill Peeters over ‘Burgers engageren voor het klimaat: hoe krijgen we meer mensen mee?’
- (Video) Panelgesprek ‘professionaliseringstrajecten rond duurzaamheidseducatie in de Vlaamse universiteiten’
- (Video) Presentatie ‘Duurzaamheid in de Onderwijspraktijk’ (Yolan Gielen)
- (Video) Future Forward Talk: Vrijplaats met onder andere Eef Thoen van Arteveldehogeschool
- (Video) Future Forward Talk: ‘klimaateducatie in het hoger onderwijs’.
- MOS (Milieuzorg op School). MOS helpt van je school een milieuvriendelijke en duurzame leer- en leefomgeving te maken, samen met de leerlingen, het schoolteam en het netwerk van de school. MOS richt zich tot Vlaamse en Nederlandstalige Brusselse kleuter-, lagere en secundaire scholen. (MOS bij Klascement)
- Education4Climate | Waar kan ik studeren om bij te dragen aan de koolstoftransitie en impact te hebben op het klimaat? | Eindverslag The Shifters
- EDO, Educatie voor Duurzame Ontwikkeling op School | VALIES
- The Good Wave, netwerk voor effectieve klimaatactie
- Vlaamse Milieumaatschappij, klimaat en klimaatadaptatie
- VBO, Verbond van Belgische ondernemingen – competentiecentra Energie, klimaat en mobiliteit en Sustainability & Circulaire economie
- Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen – Vlaanderen (MVO-Vlaanderen) – Kenniscentrum duurzaam ondernemen
- Klimaatrapport 2020 KMI
- Teachers for Climate. Leerkachten voor het klimaat met veel interessant werkmateriaal.
- Scientists4Climate. Een groep Belgische wetenschappers die zich inzetten voor een duurzame en leefbare wereld naar aanleiding van de oproep van de jeugd. Experts per domein.
- Eindrapport Klimaatpanel
- Goodplanet
- WWF| WWF voor scholen | Quiz klimaatverandering
- 11.11| thema’s| 11.11.11 op school of in de klas| Youth Climate Lab| Klimaat in je klas
- The Shift
- CEO’s for Climate
- Lignaverda (Ondernemers Zonder Grenzen)
- Greenpeace
- KlimaatBurgers
- Klimaatzaak
- Students for Climate
- VOKA (Vlaams netwerk van ondernemingen) (VOKA), Energie en klimaat
- Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen (BBL)
- ABVV, Klimaat en milieu | Hoe ver staat jouw werkgever op vlak van klimaat?
- De klimaatcoalitie
- Climate Voices
- Studio Globo
- Grootouders voor het klimaat| Webinars
- JNM, Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubehoud
- VELT, Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze
- Wervel, Voor gezonde landbouw
- Samen voor Biodiversiteit
- So get informed, Klimaatleerkracht Koen Meirlaen
- Klascement, Leermiddelennetwerk Vlaamse leerkrachten (ook voor duurzaamheid en klimaat)
- Globelink
- Rikolto | Goed eten op school
- Oxfam | Oxfam op jouw school | Klimaatfresco
- Réseau Idée (Information et Diffusion en Education à l’Environnement)
- Djapo, maatschappelijke vernieuwing voor kinderen en jongeren
- Pieter Boussemaere
- Pulse Transitienetwerk
- VRT Edubox | EDUbox is een educatief concept van VRT NWS om jongeren uit het middelbaar onderwijs te laten kennismaken met een maatschappelijk thema. Alle EDUboxen zijn gratis aan te vragen en te gebruiken.
- Klimaatlink UAntwerpen | gratis lespakketten rond klimaatverandering voor het secundair onderwijs
- Koning Boudewijnstichting | Klimaat | Klimaatburgers | Iedereen warm voor het klimaat |
- Klimaatcontact
- Enabel (Ontwikkelingsagentschap van de federale regering), Klimaatverandering en milieu | ClimatEducaid Conference 2022
- Act4Change
- Skeptical Science | pagina NL
- VITO (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek), STEM
- Reset Vlaanderen
- Broederlijk Delen
- (video) Zembla, De klimaatontkenners
- (video) Het Klimaatbetoog (Nic Balthazar)
- (video) Before The Flood (documentaire Leonardo Di Caprio)
- (video) Siberia, the melting permafrost (ARTE)
- (video) Fleeing Climate Change (DW)
- (video) Hoe kun je maatschappelijk engagement stimuleren bij leerlingen in het bso? Door Hanne Vandenbussche, projectmedewerker burgerschap Katholiek Onderwijs Vlaanderen (Kruit)
- (video) De Klimaatraad
- (video) Zwijgen is geen optie, klimaat
- SING FOR THE CLIMATE (final clip)